Brief van Lilianne Ploumen over het coalitieakkoord

“Het was een surrealistisch schouwspel, afgelopen dinsdag. Terwijl bij VVD, D66, CDA en ChristenUnie applaus klonk over hun bereikte coalitieakkoord, was het bij mensen thuis helemaal geen feest. De coronacrisis zorgt voor een donkere decembermaand. Talloze mensen missen de zorg die zij nodig hebben, we zuchten onder een lange lockdown en nu worden ook de scholen weer gesloten. Tegen alle eerdere gemaakte beloften in.

Natuurlijk heb ik kritische noten te kraken over het coalitieakkoord, maar ik wil graag positief beginnen. Want er zijn ook goede afspraken gemaakt. De leraren zijn niet voor niets de straat op gegaan, eindelijk wordt nu de loonkloof tussen het primair en voortgezet onderwijs gedicht. De verhuurderheffing wordt afgeschaft, zodat er meer slagkracht komt voor woningbouwcorporaties om betaalbare woningen te bouwen. En met grote investeringen wordt het klimaatprobleem nu serieus genomen. Dit soort maatregelen kunnen op steun van de PvdA rekenen.

Maar daarmee is het geen eerlijk, progressief en sociaal akkoord, waar Nederland juist wel op zit te wachten. In deze tijd verwacht je een coalitieakkoord dat aansluit bij de grote problemen in de samenleving. Neem de zorg, daar verwacht je nu een gloedvol betoog over de medewerkers, over meer waardering en minder bureaucratie. Je verwacht concrete plannen hoe de publieke gezondheidszorg wordt versterkt, de capaciteit van ziekenhuizen vergroot en samenwerking bevorderd. Maar wat lezen we terug? Er komt geen cent extra voor de zorgmedewerkers, er wordt een eigen bijdrage ingevoerd in de jeugdzorg (dat gaat al snel om 1000 euro per kind, in de meest kwetsbare gezinnen) en een bezuiniging van 5 miljard euro. Dat gaat neerslaan in onze ziekenhuizen en verpleeghuizen.

Je verwacht echt grote stappen om de wooncrisis op te lossen. Met meer bescherming voor huurders. Minder marktwerking en juist meer volkshuisvesting. Een forse investering in fijne en veilige wijken. Maar wat lezen we in het coalitieakkoord? Huurders met een middeninkomen kunnen juist stevige huurverhogingen tegemoet zien. Het fonds voor leefbare wijken wordt uitgekleed, en de gemeenten moeten ook nog eens zelf voor de kosten opdraaien.

Je verwacht eindelijk een doorbraak voor hogere lonen voor mensen die onmisbaar werk doen en een aanpak van grote vermogens. Met een grote stap richting de 14 euro, waarbij ook AOW’ers en mensen met een uitkering mee profiteren. Eerlijkere belastingen en concrete plannen om een einde te maken aan het toeslagenstelsel dat zoveel Nederlanders in de ellende heeft gestort. Maar wat we zien is een schamele verhoging van het minimumloon, waarbij ouderen niet eens meeprofiteren. De bijl aan de wortel van onze sociale zekerheid. En het afschaffen van de toeslagen is gereduceerd tot ‘een ambitie’, met nog geen begin van een plan. Zoals zoveel in dit regeerakkoord nog niet is uitgewerkt.

Het coalitieakkoord van Rutte IV leest als één grote erkenning van fouten die door Rutte III zijn gemaakt en nu moeten worden hersteld. Daarom wordt met geld gestrooid, het is allemaal reparatie van achterstallig onderhoud. Maar gezien de resultaten van deze coalitiepartijen uit het verleden, is het maar zeer de vraag of de grote maatschappelijke problemen nu wel worden opgelost. Want geld uitdelen is makkelijk, serieuze en ingrijpende keuzes maken voor de toekomst van Nederland zijn veel moeilijker.

De PvdA gaat de doorstartende coalitie toetsen op het sociale beleid dat ze voeren. En we gaan natuurlijk, ook samen met GroenLinks, eigen voorstellen doen. Omdat ook andere, eerlijkere keuzes mogelijk zijn, dat laten wij zien. Zodat vooruitgang weer voor elke Nederlander mogelijk wordt.

Met vriendelijke groet,

Lilianne Ploumen”