Het op peil houden van de zorg voor thuiswonende ouderen (Update)

Een commissie onder leiding van Wouter Bos heeft op verzoek van het kabinet gezocht naar oplossingen om de zorg voor thuiswonende ouderen op peil te houden. Door het toenemende aantal ouderen, het dalende aantal mantelzorgers en het dalende aantal zorgmedewerkers dreigt de zorg in de komende 10 jaar achteruit te gaan als er niet tijdig naar oplossingen gezocht wordt.
(Update: Op 30 juni 2020 heeft de commissie het uiteindelijke advies aan de Minister van VWS openbaar gemaakt.)

De 3 centrale adviezen van de commissie
De vraag die de commissie wil beantwoorden is hoe er beter gebruik gemaakt kan worden van de beschikbare middelen en hoe het beschikbare personeel beter ingezet kan worden. In 35 aanbevelingen verwoordt de commissie zijn oplossingsrichtingen. In de samenvatting van zijn concept-advies ‘Oud en zelfstandig in 2030. Een reisadvies‘ schrijft de commissie:

“Veel van onze aanbevelingen zijn uiteindelijk terug te voeren tot drie centrale adviezen:

1. Ga (ver)bouwen! […] er wordt ook voor ouderen veel te weinig gebouwd en verbouwd.
2. Ga digitaal! […] niet alleen gericht aan aanbieders van professionele zorg en ondersteuning, […] ook ouderen zelf zullen veel meer gebruik moeten maken van digitale technologieën.
3. Werk samen! […] lokale en regionale samenwerking zijn, teneinde schaarse middelen doelmatig te kunnen inzetten, belangrijker dan keuzevrijheid en concurrentie.”

Ouderen Netwerk PvdA is ingegaan op uitnodiging te reageren op het concept-advies
De commissie, die zijn concept-advies op 15 januari 2020 uitbracht, heeft uitgenodigd om daarop te reageren, voordat een definitief advies wordt opgesteld. Het Ouderen Netwerk PvdA (afgekort: ONP) heeft zijn opvatting op 24 maart aan de commissie kenbaar gemaakt. Volgens huidige planning zal de commissie vóór de zomer van 2020 het definitieve advies uitbrengen.

Grote waardering voor het concept-advies
Het ONP schrijft grote waardering te hebben voor het concept-advies. Enkele aspecten komen echter niet voldoende uit de verf en met sommige keuzes die de commissie maakt, is het ONP het niet eens. Dit heeft geleid tot een tiental opmerkingen over het concept-advies.

Opmerkingen van het ONP
De opmerkingen in de brief van het ONP behelzen in het kort onder meer:

• In de commissie hebben geen ouderen uit de doelgroep zitting. Dat is uit de tijd. Dat is overigens de commissie niet te verwijten, maar het kabinet dat de leden heeft aangewezen.
• De commissie heeft zich bewust niet bezig gehouden met de extra vraag naar voldoende en goed opgeleid zorgpersoneel, omdat dat niet zou passen bij het betaalbaar houden van de zorg. Het ONP vindt dat ondanks alle andere maatregelen die de commissie beschreven heeft, er niet te ontkomen valt aan extra personeel voor de groter wordende groep ouderen.
• De commissie is te optimistisch over het gebruik van digitale technologie. Een grote groep ouderen, naar schatting 1 op de 7, heeft moeite met de digitalisering in de huidige vorm.
• Aan de specifieke problemen die migrantenouderen ondervinden, is onvoldoende aandacht besteed.
• De commissie zou graag zien dat één wet alle zorg en ondersteuning van ouderen regelt. Toch beveelt de commissie dit niet aan omdat vermoed wordt dat het draagvlak in het veld ontbreekt. Het ONP vindt dat het draagvlak onder de bevolking zwaarder moet wegen dan de belangen van het veld.  Het ONP is voorstander van het Scandinavisch model, waarbij de regie geheel in handen is van de gemeenten.
• Het ONP steunt het pleidooi voor een regionale, integrale visie op wonen, welzijn en zorg. Er wordt echter zwaar bezuinigd op het sociaal domein en het huisvestingsprobleem wordt met de dag groter. De commissie moet volgens het ONP in het advies door laten klinken, dat haast geboden is met het verbeteren van de voorzieningen in het sociaal domein en met het realiseren van voldoende en geschikte woningen en woonzorgvormen.

Verdere informatie
Lees de brief van het ONP aan de commissie ‘Toekomst zorg thuiswonende ouderen‘

Het concept-advies ‘Oud en zelfstandig in 2030. Een reisadvies’ en de samenvatting daarvan zijn hier te downloaden.

Update: Het advies ‘Oud en zelfstandig. Aangepast REIS-advies‘ van 30 juni 2020 is hier te downloaden.